Wanneer je met je paard rijdt, is het essentieel dat het harnachement goed past. Dit geldt voor het zadel, het hoofdstel, de hulpteugels en de bitten. Een verkeerd of slecht passend harnachement kan niet alleen je rijplezier verminderen, maar ook serieuze fysieke schade veroorzaken bij je paard. In deze blog duiken we dieper in de verschillende onderdelen van het harnachement en geven we drie praktische tips voor een snelle check.
Het zadel:
Het zadel is één van de belangrijkste onderdelen van het harnachement, omdat het direct in contact staat met de rug van je paard. Een slecht passend zadel kan leiden tot wrijving, pijn en zelfs blijvende blessures zoals drukpunten, zadelblessures of spierproblemen. Een zadel dat niet goed past, kan ook de bewegingsvrijheid van het paard belemmeren, wat de prestaties en het welzijn van het dier aantast.
Wat gebeurt er als het zadel niet past?
- Te krap: Dit kan drukpunten veroorzaken op de schouders of de rug, wat leidt tot pijn en zelfs verkramping van de spieren. Of het kan beschadigde plekken veroorzaken rondom de schoft.
- Te ruim: Een los zadel kan verschuiven, wat kan leiden tot wrijving, beschadigingen in de spieren en irritatie van de huid.
- Onjuiste ligging: Een zadel dat te ver naar voren of naar achteren ligt, kan de ruggengraat of de schouder van het paard onnodig extra belasten en het behoorlijk ongemak veroorzaken. Wanneer een zadel scheef zakt naar 1 zijde kan het ook nog eens het paard in disbalans brengen waardoor deze met man en macht moet compenseren. Denk zelf maar eens dat als je iemand op de rug draagt en die naar 1 kant gaat hangen wat dit met je doet.
Hoofdstel en bitten:
Het hoofdstel is het onderdeel waarmee je de contact maakt met je paard en vooral de mond. Het bit is daarbij in vele gevallen een belangrijk hulpmiddel. Maar net zoals het zadel, moet het hoofdstel en de bit goed passen. Een verkeerde maat of een onjuist geplaatste bit kan pijn veroorzaken in de mond van je paard, wat niet alleen ongemak geeft maar ook gedragsproblemen kan veroorzaken.
Wat gebeurt er als het hoofdstel of de bit niet goed past?
- Niet passend hoofdstel: Kan leiden tot drukpunten op de oren of het achterhoofd van je paard, wat irritatie en pijn veroorzaakt. Vaak zien we bijvoorbeeld dat een frontriem zeer nauw aansluit rondom de oren, dit zorgt voor spieren die daar knel komen te zitten of strakke neusriemen, die alle kleine spiertjes en zenuwen afklemmen.
- Maat van het bit: Een te groot bit kan schuiven en wrijving veroorzaken en een te klein bit de mond van je paard kan beschadigen, door te klemmen of vervelende drukplekken te veroorzaken. Beide keren ontstaat er behoorlijke schade, soms goed te zien en soms ook minimaal te zien aan de buitenkant.
- Hulpteugels: de teugels worden vaak toegepast als het standaard daar waar de ruiter extra hulp nodig is. Veel van deze hulpteugels hebben een soort hefboom functie, waarbij ondanks dat de ontspanning er niet is het paard tocht gevraagd wordt om uit te voeren wat eigenlijk nog niet gaat. Dit leidt tot extra spanning en pijnprikkels waarbij er veelal in de spieren van je paard onzichtbare ongemakken oplopen. Bedenk eens dat jij ongetraind een turnwedstrijd moet uitvoeren met alle flexibele oefeningen die ze daar normaal doen. Dat kunnen wij ook niet zonder heel veel klachten en veelal komen we dan niet eens in de buurt van het flexibele lichaam. Op een volgend blog zullen we terug komen op een aantal hulpmiddelen.
3 Tips voor een snelle check van je harnachement:
Nu je hebt gelezen wat de gevolgen kunnen zijn van een slecht passend harnachement, is het fijn om te weten hoe je snel een korte check kunt doen om te kijken of het goed zit bij je paard.
- Controleer de drukpunten
Voel met je hand langs de schouders en de rug van je paard op de plek waar normaliter je zadel ligt. Let op eventuele harde plekken, temperatuur verschillen of zwellingen die kunnen duiden op drukpunten of irritatie. Controleer of de huid nog onbeschadigd is, geen plakkerige plekken heeft. Controleer tijdens het longeren is of je zadel ‘’stil’’ ligt en niet schuift naar voren of achteren en niet van links naar rechts schuift. Daarnaast mag je zadel niet van achter op kiepen. - Controleer het hoofdstel en de bitmaat
Het hoofdstel moet comfortabel zitten zonder te strak of te los aan te voelen. De neusriem mag niet te strak zitten, 2 vingers onder de neusriem gemeten midden op de neus. Het bit moet in de mond van je paard liggen zonder teveel druk op de tong of de hoeken van de lippen. Controleer regelmatig of er geen wrijving of beschadigingen ontstaan door slecht passende onderdelen. Controleer daarbij ook goed dat de mondhoeken niet beschadigen. - Observeer het gedrag van je paard
Let goed op het gedrag van je paard. Als je merkt dat je paard zich ongemakkelijk lijkt te voelen, bijvoorbeeld door wrijvingen, bokken of zelfs weerstand tegen het dragen van het harnachement, kan dit een teken zijn dat er iets niet goed zit. Zorg ervoor dat je regelmatig het harnachement inspecteert en aanpast waar nodig.
Wat gebeurt er bij de ruiter als het zadel niet goed past?
Niet alleen je paard kan last hebben van een slecht passend zadel, ook jij als ruiter kunt fysieke klachten ervaren als het zadel voor jou niet goed past. Een slecht passend zadel kan niet alleen het comfort van je paard beïnvloeden, maar ook jouw rijervaring. Wanneer het zadel niet goed ligt, kunnen verschillende problemen optreden die het rijden moeilijk of zelfs pijnlijk maken:
- Onjuiste balans en houding
- Een slecht passend zadel kan ervoor zorgen dat jij als ruiter niet goed in balans zit. Dit kan leiden tot een verkeerde zithouding, waarbij je misschien teveel naar voren of achteren leunt. Dit verhoogt de kans op rug- en nekklachten, omdat je voortdurend je houding moet aanpassen om rechtop te blijven zitten.
- Pijn en ongemak
- Een zadel dat te hard of te zacht is, of dat verkeerd is gepositioneerd, kan druk uitoefenen op de ruggengraat en de heupen van de ruiter. Dit kan leiden tot pijn in de onderrug, heupen en schouders, vooral tijdens langere ritten.
- Verminderde controle en connectie
- Als het zadel niet goed past, kan het je belemmeren in je vermogen om effectief met je paard te communiceren. Een slecht zadel kan ervoor zorgen dat je niet goed kunt voelen wat je paard doet, wat je controle en samenwerking beïnvloedt. Dit maakt het moeilijker om de juiste signalen te geven en te ontvangen, wat je rijvaardigheid en prestaties beïnvloedt.
- Verhoogde spiervermoeidheid
- Als je in een ongemakkelijke houding moet zitten, spant je lichaam zich onbewust aan, wat leidt tot sneller vermoeide spieren en een verhoogd risico op blessures. Dit kan zowel voor de ruiter als voor het paard schadelijk zijn.
Conclusie
Zorg dus niet alleen voor het comfort en welzijn van je paard, maar ook voor jezelf als ruiter. Een slecht passend zadel kan niet alleen leiden tot fysieke klachten voor je paard, maar ook voor jou. Door regelmatig je harnachement te controleren en ervoor te zorgen dat het goed past, kun je zowel de gezondheid van je paard als je eigen rijcomfort verbeteren.
Liefs Jill